Autor: Walter02
Powoli idzie zima, a zimą – wiadomo – najlepiej na nartach. Jest sporo rodzajów nart, konkretnie jakie wybrać? Czego potrzebujemy poza deskami – jakie wiązania, buty, kijki?
O tym wszystkim mówi poniższy artykuł, który początkującym może ułatwi wybór sprzętu, a już praktykujących turystów narciarzy – zachęci do dyskusji.
-
Ogólny podział & zasada działania
-
narty wygięte (komora odbiciowa)
- stojąc prosto na nartach równomiernie je obciążając strefa hamująca nie dotyka, lub dotyka tylko leciutko podłoża
- robiąc krok odbijamy się jedną nogą dociskając strefę hamującą przypiętej do niej narty do śniegu, dzięki czemu narta się nie cofa
- równocześnie narta na drugiej nodze jest odciążona (strefa hamująca nad śniegiem) i żwawo pomyka do przodu
- wykonując następny rok przenosimy ciężar ciała na drugą nogę i ostatnie dwa punky powtarzają się, tyle, że dla odwrotnych nóg
- przy zjeździe ma miejsce sytuacja opisana jako pierwsza
-
narty płaskie (foka)
-
Wiązania i buty
-
sprzęt biegowy
-
sprzęt śladowy / BC
- SNS XAdventure to mocniejsza wersjaw SNS Profil Salomona. Beleczka jest dłuższa, mocniejsza, nieco większy profil.
-
sprzęt telemarkowy
-
lekki telemark (turystyka )
-
ciężki telemark (zjazdy)
-
sprzęt turowy
-
Narty
-
Jakie narty do tych wiązań ?
- wiązanie umożliwiające zastosowanie technik biegowych (mała waga, zginanie stopy) montujemy do nart z komorą odbiciową
- do nart okrawędziowanych klasy BC nie montujemy wiązań typowo biegowych; co najmniej mocne wiązania śladowe. Narta okrawędziowana (zakładamy, że wybraliśmy świadomie taki typ narty) od czasu do czasu poniesie nas na zalodzone lub pokryte zbitym śniegiem trawersy. O ile w takich wypadkach zwykle krawędź skutecznie zahamuje ześlizgiwanie się narty, to wiązanie może już nie wytrzymać takich naprężeń (bardzo prawdopodobne, jeżeli ważymy swoje, albo niesiemy plecak), co spowoduje ześlizgiwanie się pięty z wiązania, co doprowadzi w przypadku NN75 do wyrobienia się otworów w bucie, a w przypadku wiązań "z beleczką" do wyrobienia się szczęk trzymających beleczkę albo wyrwania wkrętów.
- Ostatnia, być może brzmiąca banalnie reguła: nie montujemy wiązań, do nart do których się zamontować ich nie da bo są za wąskie. Banał, wiadomo, że przecież nie da się wkręcić wiązania o rozstawie wkrętów większych niż szerokość narty do tejże narty, ale nie zawsze; np. wiązanie śladowe Rottefelli "NNN BC Magnum" ma taki sam rozstaw wkrętów jak "NNN BC", lecz jest przeznaczone do szerszych nart, ponieważ jest wyposażone w płytę, która przy węższych deskach za bardzo wystawłaby poza obrys narty przez co całe wiązanie narażone by było na wyrwanie.
-
Podstawowe cechy nart
-
Kijki
- kije do biegowe – do poruszania się po terenie płaskim
- kije do podchodzenia/podpierania/zjazdów
Sprzęt do uprawiania turystyki można podzielić na dwie główne grupy: do biegania (narty wygięte) i do podchodzenia / zjeżdżania (narty płaskie).
Choć taki podział wydaje się banalny, lecz przedstawia podstawową różnicę, która to później określa typ terenu po kórym na tych nartach będzie można się bezpiecznie poruszać.
Narty tego rodzaju na obszarze pod stopą są wygięte do góry tworząc w ten sposób tzw. komorę odbiciową. Na tym odcinku ślizgu nanosi się jakąś warstwę hamującą (bardziej lepiącą się do śniegu niż na reszcie narty) – może to być łuska, lub specjalny smar zwany hamującym lub odbiciowym.
Zasada działania tej konstrukcji
Jak widać jazda na tego typu nartach polega na ciągłej pracy komory odbiciowej, więc wiele zależy od prawidłowego doboru jej parametrów głównie względem wagi narciarza. Wpływaja na nią zarówno długość narty, jak i materiały wykorzystane do jej produkcji, a także, w przypadku starszych nart – sposób konserwacji i przechowywania desek.
Skutki złego doboru narty do wagi
są pokrótce omówione w poniższej tabelce:
za duża waga narciarza | za mała waga narciarza |
---|---|
Łuska zarówno przy odbiciu, jak i przy poślizgu jest odciśnięta do śniegu. Skutkuje to mniejszym poślizgiem, szybszym ścieraniem się łuski. Ogólnie wrażenia nie są bardzo negatywne, tylko po jakimś czasie zaczynamy sie zastanawiać, czemu to na zjazdach inni jeżdżą szybciej, a po równym męczymy od nich bardziej. | Łuska przy odbiciu prawie nie dotyka śniegu, skutkuje to cofaniem narty przy biegu, problemami z podchodzeniem. Aby temu zaradzić konieczne jest dodatkowe dociążenie albo, co lepsze, bardziej dynamiczne odbicia |
Tutaj mechanizm poruszania się jest dalece mniej finezyjny. Deski od spodu, na ślizgu mają przyklejoną fokę, dzięki czemu podejściu narty się nie cofają. Dzięki fokom możemy pokonać dużo większe stromizny nic dzięki smarom i łusce. Niestety do zjazdu taką fokę trzeba zdjąć, co zwykle wymusza parominutową przerwę. Oczywiście przy ponownym podchodzeniu fokę znów zakładamy. Poruszanie się podczas podchodzenia na tego nartach odbywa się przez szuranie a nie bieg, natomiast przyjemność zjazdu jest taka, jak w zwykłych nartach zjazdowych. Więcej o fokach można poczytać tutaj
To one przenoszą ruchy nogi na narty, do dzięki nim możemy nartą sterować. Wydają się być najistoniejszym elementem (także pod względem cenowym) sprzętu narciarskiego. Przy kompletowaniu sprzętu powinniśmy zacząć właśnie od nich.
Oto idealny sprzęt, kiedy jedziemy na przygotowane trasy czerpać przyjemność z zimowych przebieżek bez obciążenia. Może służyć także w wędrówkach po zaśnieżonych leśnych drogach. Wyzwaniem będzie wybieranie się w nim na zupełnie dziewicze tereny, lub jazda z ciężkim plecakiem – buty okażą się za miękkie, a narty za wąskie.
W tej klasie sprzętu są trzy najpopularniejsze rodzaje wiązań:
Praktycznie każda firma produkuje te wiązania, koszt powinien byc niewielki
Wiązania "z beleczką" zwykle występują w wersjach automatycznej (klik) i manualnej (przy ubieraniu nart trzeba się schylić, żeby otworzyć i zamknąć wiązania).
Na nartach śladowych można w miarę komfortowo i bezpiecznie zejśc z przygotowanych szlaków i leśnych dróg i cieszyć się nieskrępowaną swobodą przemierzając ośnieżone bezdroża różnego rodzaju. Szersza narta ma większą nośność, a mocne, wysokie buty ułatwiają sterowanie. Na tym sprzęcie można zarówno używać przygotowanych torów (narta jest wyposażona w komorę odbiciową) , co umożliwia stosowanie technik biegowych, jak i pokusić się o całkiem fajne zjazdy kręcąc pługiem lub niezdarnym telemarkiem
Wiązania do nart śladowych to wzmocnione wersje wiązań dla nart biegowych, i tak mamy:
|
![]() |
Zastosowanie sprzętu telemarkowego jest chyba najbardziej szerokie. Pojęcie sprzęt telemarkowy obejmuje zarówno sprzęt prawie identyczny pod względem zastosowań ze śladowym, jak i ciężki, niewiele ustępujący narciarstu alpejskiemu. Cechą wspólną wiązań telemarkowych jest, podobnie jak w poprzednich typach, brak stałego przymocowania pięty buta do narty.
Wiązania telemarkowe od poprzednich typów wiązań nart odróżnia kabel, lub inne patenty łapiące but za pięte i dociskające go do szczęk obejmujących jego czubek.
W zależności od "pancerności" sprzętu można pokusić się o rozróżnienie na:
Dzięki na tym sprzęcie bez trudu poradzimy sobie z cięższym plecakiem w niezbyt wymagających terenach. Mocniejsze wiązania i buty przydadzą się przy zjazdach, a jeżeli zamiast narty z komorą odbiciową zastosujemy nartę płaską, to bezpiecznie będziemy mogli zjechać nawet z całkiem wymagających stoków.
Z taki sprzętem możemy iść w wysokie góry. Maksimum pewności kontroli, minimum elastyczności. Szerokie, płaskie narty nie pozwalają na krok z odbicia, więc do podejścia trzeba zakładać fokę, jeżeli chcemy ładnie zjechać, to trzeba ją zdejmować.
Na tym sprzęcie bez żenady idziemy w góry wysokie…. i nigdzie indziej. Nasze wycieczki składają się tylko z podejść i zjazdów. Chodzenie po terenie płaskim, lub trochę pagórkowatym na turach to mordęga.
Chcąc jak najprościej opisać wiązania turowe można powiedzieć "normalne wiązania zjazdowe, tyle że zamontowane na zwiasie". W większości przypadków na tym polega konstrukcja tych wiązań. W trybie chodzenia zawias jest odblokowany, co umożliwia ruch pięty do góry, natomiast przy zjeździe blokujemy tylnią część wiązania zmieniając je w zwykłe wiązanie zjazdowe.
Buty turowe od typowo narciarskich odróżniają:
Teks powyżej dotyczył tylko butów i wiązań, pozostaje pytanie co z nartami? `
Dopasowanie nart i wiązań można opisać za pomocą kilku prostych reguł:
Nawet jeżeli w jakiś sposób wyobrazimy sobie wiązanie turowe zamontowane do nart biegowych, (patrz punkt poprzedni), to jazda na takim zestawie będzie nie lada wyzwaniem: Nawet na płaskim odcinkiu twardy but wymusi "szuranie" zamiast biegu, a w sytuacji, kiedy but by się sprawdził, czyli podczas zjazdów – zawiedzie narta.
Wyobraźmy sobie sytuacje odwrotną: but i wiązanie śladowe zamontowane do okrawędziowanej narty turowej: przy podchodzeniu system pewnie będzie sprawował się całkiem nieźle, natomiast przy zjeździe miękki but nie utrzyma sił działajacych na szeroką nartę.
Na rynku jest bardzo dużo rodzajów nart. Każdy producent swoje wyroby dzieli na inne kategorie, często ten podział zmienia się wraz z nadejściem nowego sezonu. Co rusz pojawiają się nowe nazwy, oznaczenia, a tak naprawdę warto zwrócić uwagę na konkretne cechy:
cecha | biegowe /śladowe | telemarkowe / turowe |
---|---|---|
długość | Długośc powinna być dobrana zgodnie ze wskazówkami producenta. Nie ma co kupować nart specjalnie krótszych, coby lepiej manewrować między krzakami. W tym wypadku nie stanowi prawie żadnej różnicy, czy do nogi mamy przypięte deskę 180cm czy 200cm, a na dłuższej komfort jazdy (utrzymanie kierunku, pokonywanie nierówności) jest dużo większy. | Długośc narty dobieramy ze względu na charakterystykę terenu. Jeżeli interesują nas bardziej ciasne zjazdy, to wybieramy narty krótsze, jeżeli chodzi głównie o mniej ekstemalną turystykę narta powinna być na pewno dłuższa niż ta, którą używamy do przygotowanych tras. |
szerokość | Bardzo cienkie (do 4cm) bieżki są dedykowane głównie na przygotowane trasy. Powyżej 4,5cm spokojnie można używać do jazdy po ośniezonych leśnych duktach czy ścieżkach. Na bezdrodża zawalone śniegiem nawet 6cm nie pomoże, a po twardym wiosennym firnie można jeździć na wszystkim. Prawidłowo dobrana długość i szerokość narty zapewnia dobrą pracę komory odbiciowej | Węższa narta lepiej utrzymuje kierunek |
taliowanie | Taliowanie w tego typu nartach jest bardzo delikatne i nie wpływa na poruszanie się w terenie, z resztą prosta "sztacheta" przy biegu zachowuje się wzorowo. | Tak jak w nartach zjazdowych; mniej taliowana narta lepiej trzyma kierunek, więc lepiej zachowuje się przy trawersach. Duże taliowanie nie pomaga przy podchodzeniu, ale przydaje sie przy zjazdach |
krawędzie | Większość nart tego typu nie posiada stalowych krawędzi – są niepotrzebne. Czasami stalowe krawędzie montuje się do nart BC przeznaczonych na szczególnie trudne warunki, na niektórych nartach mogą one występować one na 2/3 długości. Krawędź poza tym, że się przydaje przy pokonywaniu trawersów ze zbitym lub zlodowaciałym śniegiem, także chroni ślizg przed porysowaniem o wystające gałęzie, korzenie… Niestety znacznie zwiększa wagę narty. Nie zauważyłem, żeby metalowa krawędź jakkolwiek wpływała na sprężycstość narty i jej pracę przy odbiciu. Pewnym rozwiązaniem pośrednim są narty mające wzmocnione krawędzie, ale nie metalowe. | Kupując sprzęt używany poza sprawdzeniem ogólnego stany krawędzi należy zwrócić uwagę na ich grubość. Im grubsze krawędzie tym więcej razy będzie można je ostrzyć. |
Do turystyki narciarskiej konieczne są kijki. W zależności od zastosowania kije możemy podzielić na kategorie:
Taki kij ma służyć do aktywnego odpychania się. Praca rąk kijami stanowi spory udział w "napędzaniu" narciarza
Odpychanie się kijami nie jest aż tak istotne. Większość pracy przy podchodzeniu i tak wykonują nogi. Zadaniem kija jest głownie podpieranie się (podobnie jak w trekkingu) oraz możliwość wybicia się podczas zjazdów.
Różnice pomiędzy rodzajami kijów są zebrane w poniższej tabelce:
* jeżeli chcesz o tym podyskutować, zapraszamy